Evli sağlıklı çiftlerin haftada en az 2 kez cinsel birleşme ile gebe kalma şansları ay başına %20, yıl başına ise %90 dır.
Evli çiftlerin bir yıl bitiminde düzenli cinsel yaşantı sonrası gebe kalamaması durumuna çocuk sahibi olamama “infertilite” denir. Bu demektir ki bir yıl bitiminde bizlere evli çiftlerin %10u başvurmaktadır.
Nedenler incelendiğinde sadece erkeğe ait nedenler %19, sedece kadına ait nedenler %13, hem erkeğe hem kadına ait nedenler ise %18 oranında tespit edilmiştir. Tüplerin tıkalı olması %14, yumurtalıkların tembel olması %6, yumurtlama kusuru %6 oranında bildirilmiştir.
Çocuk isteği ile başvuran çiftlere tedavi şeması yapmadan önce bazı incelemeleri yapmak gerekmektedir. Öncelikle hem bayandan hem de erkekten detaylı öykü alınmalıdır. Bayanların yaş tedavi başarısı ve seçeneği açısından önemlidir. Örneğin 35 yaş altında tüpbebek ile gebe kalma şansı %45 civarında iken bu oran 38 yaş sonrası %28e inmektedir. Evlilik süresi ve çocuk isteme süresi sorulmalıdır. Yedi yıldan fazla çocuk isteği olan çiftlerde tedavi seçenekleri hızla tüpbebek uygulamalarına yöneltilmelidir.
Bayanın kilo ve boyu adet düzeni ve tedavide kullanılacak ilaçlar açısından önemlidir. Cinsel birleşme sıklığı belirli aralarda olmayabilir ve bu gebe kalamama nedeni olabilir. Adet düzeni, adet dönemimde sancı, cinsel ilişkide ağrı sorgulanmalıdır. İlişki ve adette ağrı olması “endometriozis” hastalığını düşündürmekte ve bu da başvuran çiftlerin %9 unda tek başına neden teşkil etmektedir.
Son adet tarihinin ilk günü istenecek tetkikler ve planlanan tedavi açısından tarih çizelgesi oluşturmak açısından önemlidir. Sigara kullanımı yumurtalıkların cevabında azalmaya neden olabilir. Varsa önceki gebeliklerin nasıl sonuçlandığı (düşük, küretaj, doğum, sezaryen) bilinmelidir. Örneğin daha önce çocuk doğurmuş bir bayanın gebe kalma şansı hiç doğurmamış birine göre %5 daha fazladır. Düşük yapan hanımların şansı ise hiç gebe kalmamışlar ile aynıdır.
Bayanların geçirdiği önemli hastalıklar ve ameliyatlar (yumurtalık, rahim, tüp ameliyatları) bilinmelidir. Yumurtalık ameliyatları yumurtalıkların ilaçlara vereceği cevabı azaltacak, tüpleri içeren ameliyatlar ise yapışıklıklara neden olabilecektir.
Kan tahlili olarak adetinin başlangıc gününü 1 sayarak 3. günü kanda FSH,LH, Prolaktin, TSH değerlerine bakmak gerekir.
Bayanların sistemik ve jinekolojik muayenesi yapılmalıdır. Bu muayenede rahimin büyüklüğü, konumu, yumurtalıkların büyüklükleri belirlenmelidir. Haznede akıntı varsa rahim ağzından kültür ve smear incelemesi için sürüntüler alınmalıdır. Meme muayenesi herhangi bir akıntı açısından dikkatle yapılmalıdır. Adet döneminde ultrasonografi ile rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesi gerekir. Tüplerin açıklığının incelenmesi için adet bitiminden birkaç gün sonra ilaçlı rahim filmi (histerosalpingografi) çekilebilir.
Erkeklerin mesleğini sorgulanmalıdır. Bazı toksik maddeler sperm sayısında azalmaya neden olabilir. Sigara kullanımı sperm değerlerinde azalmaya neden olmaktadır. Geçirilen bazı ameliyatlar ( Fıtık ameliyatı, varikosel ameliyatı) sperm yollarında tıkanıklığa neden olabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalık, idrar yolu iltihabı öyküsü de araştırılmalıdır. Düzenli kullanılan ilaç varsa kaydedilmelidir.
Her tedavi seçeneği tüm çiftler için uygun değildir. Yapılan tetkikler sonrasında erkek, kadın ya da her ikisinde birden sorun saptanabilir. Neden belli ise sebebe yönelik tedaviler yapılır. Çiftlerin %20’sinde yapılan tetkikler sonucunda bir neden bulunamayabilir. Bu duruma açıklanamayan infertilite adı verilir. Bu durumda gebeliği arttırıcı tedaviler uygulanır.
Tedavinin başarısında çiftlerin tedavi programına tam katılımı ve istekli olmaları çok önemlidir. Tedavinin seçiminde çiftin infertilite süresi, bayanın yaşı, önceki tedavilerin sonuçları ve en önemlisi çiftin beklentileri gözönünde bulundurulur. Uygulanacak tedavinin çiftin günlük yaşantısına ek stres getirmemesi için gerekli ayarlamalar yapılır.
Op. Dr. A. TEVFİK YOLDEMİR
Konu: Çocuk Sahibi Olmak İçin Yapılacaklar 
Perş. 22 Mayıs 2008, 10:56
